MÜƏLLİMLƏR ÜÇÜN

Təsadüfi travmalar nəticəsində hər gün dünyada 2000 ailə övlad itkisi ilə üzləşir. Yol-nəqliyyat hadisələri, suda batma, yanma, yıxılmalar və zəhərlənmələr uşaqların sağlamlığı və həyatına ciddi təhlükə törədir. Travmatizmin profilaktikası tədbirləri hər gün 1000-dən çox həyat xilas edə bilər. Bu tədbirlərin çoxu müvafiq qanunvericilik və onun icra olunması, eləcə də səhiyyə sistemi vasitəsilə dövlət tərəfindən tətbiq olunur. Lakin elə tədbirlər var ki, biz onları bir valideyn, baba-nənə, müəllim və ya cəmiyyətin bir üzvü kimi uşaqları qorumaq üçün edə bilərik. Burada əks olunan məlumatlar uşaqları travmalardan qorumaq üçün nə edə biləcəyimiz barədə sadə tədbirləri təsvir edir.

Hər gün dünyada yol-nəqliyyat qəzalarında 1000-dən çox uşaq və gənc (25 yaşadək) həlak olur. Aşağı və orta gəlirli ölkələrdə yol qəzalarında həlak olan və ya travma alan gənclərin əksəriyyəti piyada, velosipedçi, motosikletçi, ya da ictimai nəqliyyat sərnişinləri olur. Yüksək gəlirli ölkələrdə isə yol-nəqliyyat qəzalarının qurbanları əsasən nəqliyyat vasitələrini yeni idarə etməyə başlayan sürücülərdir. Yolların çəkilməsi və yol hərəkəti təhlükəsizliyinin planlaşdırılması zaamnı uşaqların acizliyi, onların nisbi təcrübəsizliyi, fərqli inkişafı, eləcə də oynamaq və təhlükəsiz hərəkət etmək tələbatları nəzərə alınmalıdır. Hər üç yol-nəqliyyat qəzasından biri sürətin artırılması səbəbindən baş verir. Bu da gənc kişi sürücülər tərəfindən yol hərəkəti qaydalarının ən çox yayılmış pozuntusudur.

Zərərçəkənlərin vəziyyətlərini düzgün qiymətləndirmək və onlara ilk yardım göstərilməsinin qayda və üsul-larını öyrənməzdən əvvəl qısa olaraq insan anatomiyası və fiziologiyasının əsasları ilə tanış olmaq lazımdır. İnsan bədəninin anatomiyası və fiziologiyasını bilmədən bədbəxt hadisə zamanı zərərçəkənə ilk yardım göstərmək çətinləşir. Hər bir canlı orqanizmin əsas quruluşunu hüceyrələr təşkil edir. Quruluşuna və funksiyasına görə oxşar olan hüceyrələr ayrı-ayrı toxumaları təşkil edir. İnsan orqanizmində 4 növ toxumalar mövcuddur: epitel (dəri, selikli qi-şalar), birləşdirici (sümüklər, bağlar və s.), əzələ və sinir. Hüceyrələr toxumaları, müxtəlif toxumaların birləşməsi isə orqanları yaradır. Orqanlar funksiyalarına görə sistemlərə daxil olur. İnsan orqanizminin əsas sistemləri aşağıdakılardır: dayaq-hərəkət sistemi, tənəffüs sistemi, ürək-damar siste-mi, həzm sistemi, ifrazat sistemi, müdafiə sistemi, sinir sistemi, hissiyyat sistemi və daxili sekresiya sistemi.