VALİDEYNLƏR ÜÇÜN

Yeniyetmələr arasında sui-qəsd hallarının qarşısının alınmasında valideynlərin rolu

Valideynlər tərəfindən göstərilən dəstək və qayğı yeniyetmələr arasında sui-qəsd hallarının qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır. Psixiatrların araşdırmalarına əsasən, 21 yaşdan kiçik yeniyetmələrdə ölüm qorxusu həddi çox aşağı olduğu üçün onlar arasında intihar etmə riski daha çoxdur. Yeniyetmənin potensial intihar düşüncələrinin olub olmadığını müəyyən etmək üçün bir neçə əlamətə diqqət yetirmək lazımdır:

Davranış dəyişiklikləri:

Yeniyetmənin davranışındakı qeyri-adi dəyişikliklərə diqqət yetirin. (Məsələn, təkliyə meyl etmə, normal fəaliyyətlərə maraq olmaması, akademik nəticələrin azalması, dostlardan və ya ailədən uzaq durmaq, iştahsızlıq və narahat yuxu və s.)

 Əhvalda qəfil dəyişikliklər:

Əgər yeniyetmə depressiya, sıxıntı və ya stressdən əziyyət çəkirsə, əhval dəyişikliyi, aqressiya, əsəbilik, kədər, qorxu və ya ümidsizlik hisslərinə diqqət yetirin.

İntihar düşüncəsinin ifadəsi:

Əgər yeniyetmə ölüm, intihar haqqında danışırsa və ya həyatını qaydasına salmaq planlarını müzakirə edirsə, bu, intihar niyyətinin əlaməti ola bilər.

Artan risk faktorları:

Alkoqol və narkotik maddələrdən istifadə, ehtiyyatsız avtomobil idarəetmə, ehtiyyatsız cinsi münasibət və ya digər riskli fəaliyyətlər kimi nəzarətdən kənar davranışlar intihar niyyətinin əlaməti ola bilər.

İntihara hazırlıq:

Əgər yeniyetmə şəxsi əşyaları ilə ayrılmağa başlayırsa, vida məktubu və ya vəsiyyətnamə yazırsa və ya başqa hazırlıqlar görürsə, bu, intihar niyyətini göstərə bilər.

İntihar tarixçəsi:

Ailədə intihar və ya intihara cəhd tarixçəsi varsa, artıq ailədəki yeniyetmənin intihara cəhd etmə riski artır.

Valideyn olaraq, övladınızla açıq və dürüst ünsiyyəti qoruyub saxlamaq vacibdir. Yuxarıdakı əlamətlərdən hər hansı birini görsəniz, yeniyetmənizlə danışın və narahatlığınızı, dəstəyinizi bildirin.

Yeniyetmənin risk altında ola biləcəyinə dair ciddi narahatlıq və ya şübhə varsa, aşağıdakı addımları atmaq vacibdir:

Mütəxəssisə müraciət edin:

Əgər yeniyetmənizin təhlükədə olduğunu düşünürsünüzsə, peşəkar yardım göstərə biləcək psixoloq, psixiatr və ya digər ixtisaslı mütəxəssisə müraciət edin. Psixoloji dəstəyə nə qədər tez müraciət edilərsə, intiharın qarşısını almaq şansı bir o qədər çox olar.

Yeniyetmənizin davranışlarına diqqət edin:

Sui-qəsd niyyətindən şübhələnirsinizsə, yeniyetmənizlə mütəmadi ünsiyyət və nəzarəti təmin edin. Əgər o sizin yanınızda deyilsə, yaxın dostlarının və ya ailə üzvlərinin yanında olduğundan əmin olun.

Potensial təhlükələri aradan qaldırın:

Reseptsiz satılan dərmanları, odlu silahları və intihar etmək üçün istifadə oluna biləcək digər potensial təhlükəli əşyaları çıxararaq evinizdə təhlükəsiz şərait yaradın.

Həmyaşıdların və dostların dəstəyi:

Yeniyetmənin dostlarını və həmyaşıdlarını ona dəstək olmağa cəlb edin. Bu, ona yaşadığı çətinliklərlə mübarizə aparmaqda əlavə yardım və dəstək göstərə bilər.

Stressin idarə edilməsi üzrə təlim:

Yeniyetmənin stress və emosional çətinliklərin öhdəsindən gəlməsi üçün bacarıqlarını inkişaf etdirməsinə kömək edin. Bu baxımdan istirahət, meditasiya texnikalarını öyrənmək faydalı ola bilər.

 Sözlərinizə və hərəkətlərinizə diqqət yetirin:

Valideynlər çətin günlər keçirdikləri zaman yeniyetmələrə dedikləri kəlmələrə və etdikləri hərəkətlərə görə xüsusilə diqqətli olmalıdırlar. Səbirli, anlayışlı olun və dinləməyə daim hazır olun. Yeniyetməyə göstərdiyiniz dəstək və sevgi intihar düşüncələri riskini azalda bilər. Əlamətlərə diqqət yetirib vaxtında hərəkətə keçməklə, övladınızın həyatını xilas edə bilərsiniz.