VALİDEYNLƏR ÜÇÜN

Bu məqalədə isə xolesterola nəzarət etməyin vacibliyi haqda öyrənəcəksiniz.

Xolesterolun sağlamlığınız üçün heç də ziyan olmadığına təəcüblənəcəksiniz. Əslində xolesterol, sağlamlığınızın qorunması üçün orqanizmin yaratdığı çoxsaylı maddələrdən biridir.

Xolesterol nədir və harada yaranır?

Xolesterol muma bənzər cövhər olub, iki mənbədən alınır: sizin bədəninizdən və qidanızdan. Bədəninizdə, əsasən qara ciyərinizdə, bütün lazım olan xolesterol hazırlanır və qan dövranına ötürülür. Xolesterol eləcədə ət, quş əti və tam süddən hazırlanmış heyvan mənşəli məmulatlarda mövcuddur. Siz doymuş və trans yağlar tərkibli qidanı qəbul etdikdə, qara ciyəriniz daha çox xolesterol hazırlayır.

Artıq xolesterol arteriya divarının layları arasında pilək əmələ gətirir, bu isə ürək tərəfindən bədəndə qan dövranının təmin edilməsini çətinləşdirir. Həmdə pilək divarı zədələyib qan laxtasının əmələ gəlməsinə səbəb ola bilər. Qan laxtası beyni qidalandıran arteriyanın gözünü tutsa, iflic (insult) ola bilər.Ürəyi qidalandıran arteriyanın gözünü tutarsa - infarkt ola bilər.

Xolesterolun iki növü mövcuddur: “yaxşı” və “pis”. Bir növün həddindən artıq olması və ya digərinin çox az olması Sizi ürək xəstəliyi, infarkt və insult təhlükəsi altına salır. Gəlin xolesterolun hər iki növü haqda öyrənək.

LDL (pis) xolesterol

LDL xolesterol “pis” xolesterol hesab edilir çünki o, piləyin əmələ gəlməsinə yol verir. Pilək, qatı çöküntü olaraq, arteriyanın daralmasına səbəb olur, onun elastikliyini və bədəndəki qan dövranını pozur. Belə vəziyyət ateroskleroz adlanır. Daralmış arteriada laxta əmələ gəlib, onu tıxayarsa, bu ürək işemiyası və ya infarkt, eləcədə insulta səbəb ola bilər. 

HDL (Yaxşı) xolesterol

HDL ona görə “yaxşı” xolesterol adlandırılır ki, o, arteriaların LDL xolesterolundan təmizlənməsinə yardım göstərir. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, HDL zibili yığan işçi kimi fəaliyyət göstərərək LDL-ı arterialardan tutub, parçalayaraq orqanizmdən xaric edir və  qara ciyərə ötürür ki, orada da parçalanaraq orqanizmdən xaric edilir. Aşağı səviyyəli HDL xolesterol ürək xəstəlikləri riskini artırdığı halda, müəyyən səviyyəli olduqda insult və infarktdan qoruya bilir,

Qanınızda xolesterolun səviyyəsini bilməyiniz vacibdir. Bu, Sizə və həkiminizə sağlamlığınızın pozulması riskini azaltmaq üçün ən yaxşı strategiyasını müəyyənləşdirməyə kömək edəcək. İyirmi və daha çox yaşı olan hər kəs özündə xolesterol və digər adi risk faktorlarını 4-6 ildən bir yoxlamalıdır.

Sizin qan analizinizin cavabında xolesterolun səviyyəsi qanın hər desilitrində milliqramla (mq/dL) ölçülür. Ümumi xolesterol və LDL səviyyəsi və digər faktorlara əsaslanaraq həkiminiz Sizin üçün, həyat tərziniz və qidalanmağınız dəyişməzsə, gələcək 10 il ərzində infarkt və ya insult riskini qiymətləndirə bilər.

Bəzi insanlar infarkt və insult riskini azaltmaq üçün xolesterolun səviyyəsini azaldan dərmanlar qəbul etməlidirlər. Əgər həkiminiz xolesterolun səviyyəsini azaldan dərmanlar qəbul etməyinizi məsləhət görürlərsə, Siz sağlamlığınızı qorunmaq üçün bu dərmanları həkimin məsləhətindən dərhal sonra qəbul etməlisiniz.

İnfarkt və insult riskini azaltmaq üçün ümumi proqramın bir hissəsi kimi həkiminiz həyat tərzinizdə dəyişiklər etməyi təklif edə bilər.

Dərmanların qəbul edib-etməməyinizdən asılı olmayaraq xolesterolun səviyyəsini və ümumən sağlamlığınızı yaxşılaşdırmaq üçün Siz aşağıdakıları edə bilərsiniz:

• ürək üçün sağlam qidalardan istifadə etmək
• fiziki aktiv olmaq
• tütün çəkməmək və ya çəkirsinizsə - bunu azaltmaq.