VALİDEYNLƏR ÜÇÜN
maarifləndirici materiallar
Ekologiya / MƏQALƏLƏR
Uşaqlar tənəffüs tezliyinin artması ilə əlaqədar havadakı çirkləndiricilərə daha çox məruz qalırlar. Buna səbəb:
- Uşaqlıq dövrü ərzində böyüyən və inkişaf edən ağciyərlər
- Mərkəzi sinir sisteminin (MSS) inkişafı
- Allergenlərə məruz qalma və formalaşmamış immun sistem
- Koqnitiv yetişməməzlik
Qorunmaq üçün böyüklərdən asılılıq
Su ilə yoluxan infeksiyalar
Əsasən uşaqlarda diareya/ishal müşahidə olunur.
* Hər il uşaqlar arasında 1,7 milyard hadisə
* 2019-cü ildə 5 yaşdan kiçik uşaqlar arasında 484 000 ölüm
* 2030-cu ildə iqlim dəyişikliyi ilə əlaqədar olaraq 15 yaşadək uşaqlar arasında əlavə 48 000 ölüm
- Ekstremal hava hadisələri ilə əlaqədar artan risk
* Ekstremal yağıntı
* Daşqınlar
- İqlim dəyişikliyi ilə su qıtlığı riskinin artması da müşahidə oluna bilər
* İstehlak və əsas gigiyena üçün suyun qeyri-kafi miqdarı/keyfiyyəti
İshal xəstəliyinə su ilə keçən bakteriyalar və viruslar səbəb olur.
Su ilə yoluxan xəstəliklər iqlim dəyişikliyinə bağlı digər sağlamlıq fəsadıdır. Təmiz və təhlükəsiz suya çıxış bir çox aşağı və orta gəlirli ölkələrdə icmaların əsas problemdir və iqlim dəyişikliyi səbəbindən vəziyyətin daha da pisləşəcəyi ehtimal olunur.
Qlobal miqyasda hər il təxminən 1,7 milyard uşaqlarda ishal xəstəliyinə rast gəlinir. Bu, 5 yaşa qədər uşaqlarda ölüm hallarının dördüncü səbəbidir. 2019-cu ildə ishal xəstəlikləri dünyada 5 yaşa qədər uşaqlarda təqribən 484 000 ölümə səbəb olmuşdur. Hesablamalara görə, 2030-cu ildə iqlim dəyişikliyi 15 yaşdan kiçik uşaqlarda ishal xəstəlikləri səbəbindən əsasən Cənubi Asiya və Sahara-altı Afrikada əlavə 48 000 ölümə səbəb olacaqdır.
Hətta yaxşı inkişaf etmiş ictimai səhiyyə infrastrukturu və erkən xəbərdarlıq sistemləri olan yüksək gəlirli ölkələrdə güclü yağış hadisələri səbəbilə su ilə yoluxan infeksiyalar arasında əlaqə mövcuddur.
Uşaqlıq dövründə ishal xəstəliyinin tezliyinin artmasının digər səbəbi də içməli sudur. Çünki istiləşmə nəticəsində yaranan yosun çiçəklərinin toksinləri içməli suyu çirkləndirə bilər. Orta iqlim şəraitində və ekstremal hava hadisələrinin nəticəsində olan dəyişikliklər uşaqlarda ishal xəstəliyinin yayılmasına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə bilər.