MÜƏLLİMLƏR ÜÇÜN

Yaşından asılı olmayaraq, insanın fiziki fəal olması, kalsium və D vitamininin qəbulu onun sağlamlığı üçün əsas xəzinədir. Sümük xəstəliyinin profilaktikası cavan yaşlarından başlanıb, ömrün sonunadək davam etdirilməlidir. Bu məqsədlə aşağıdakılar vacibdir:

• hərəkətli olmaq və hər gün məşq etmək
• hər gün meyvə və tərəvəzlə zəngin olan qidalar qəbul etmək
• günəş vasitəsi və ya dərman əlavələri ilə D vitamini əldə etmək
• bitki mənşəli məhsullardan və gücləndirici qidalardan kalsium mineralının alınmasını təmin etmək

Fiziki fəallıq uşaq və yeniyetmələrin sümük sağlamlığını təmin edir. Son illərdə aparılan müşahidələr göstərir ki, oturaq həyat keçirən yeniyetmələrdə sümük mineral sıxlığının səviyyəsi müntəzəm fiziki fəaliyyət ilə məşğul olanlardan çox aşağıdır.

2. Yeməyinizə fikir verin.

Bir çox tədqiqatçılar sümük sağlamlığını artırmaq üçün meyvə və tərəvəzlə zəngin olan pəhrizi məsləhət görürlər. Belə ki, C və K vitaminləri, kalium və maqnezium ilə zəngin olan meyvə, tərəvəz və digər bitki məhsulları sümüklərin sağlamlığı üçün vacibdir.

Sümük toxuması formalaşdığı zaman sitrus meyvələrində, pomidor, bibər və digər meyvə və tərəvəzdə olan C vitamini kollagenin qəbul edilməsində, mineralların birləşdirici toxumaya yapışmasında mühüm rol oynayır.

K vitamini sümük formalaşmasını stimullaşdırır. O, ən çox kahı və ispanaq kimi tünd yaşıl yarpaqlı göyərtidə, eyni zamanda lobya, soya məhsullarında və bəzi meyvə və tərəvəzin tərkibində olur.

Kalium bədəndən kalsium itkisini azaldır və sümük formalaşmasının sürətini artırır. Portağal, banan, kartof və bir çox digər meyvə, tərəvəz və lobya kaliumun zəngin mənbəyidir.

Maqnezium da kalsium kimi mühüm sümük mineralıdır. Araşdırmalar maqnezium qəbulundan sonra sümüklərin möhkəmliyinin əldə olunmasını göstərir. "Lobya və göyərti" – paxlalılar və yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər əla maqnezium mənbələridir.

Uşaq və böyüklərin bədənindən hər gün kalsium itirilir, ona görə də onu artırmaq lazımdır. "Lobya və göyərti"dən olan brokoli, yem və Brüssel kələmi, turp, xardalın yaşıl yarpaqları və s. sağlam kalsium mənbələridir. Süd məhsulları ilə müqayisədə bu qidaların tərkibində az miqdarda kalsium olsa da, onlarda kalori başına daha çox kalsium var.

Sümük kütləsinin artıq dərəcədə itməsinin qarşısını almaq üçün bu addımları atmaq lazımdır:

• duzlu qidaları məhdudlaşdırmaq
• heyvan mənbəli proteinin qəbulundan imtina etmək
• uşaqları tütünçəkmədən qorumaq
• kofein qəbulunu dayandırmaq

Sümüklərin sağlam formalaşmasına nail olmaq üçün turşuluq əmələ gətirən və duzlu qidalardan imtina etmək lazımdır. Kalium, Maqnezium və C, K, D vitaminləri ilə zəngin olan qidalara üstünlük verilməlidir.

Valideynlərin nəzərinə! Bir neçə sadə məsləhət uşağınızı düzgün istiqamətləndirər: fiziki aktivliklə bərabər taxıl, paxlalılar, meyvə və tərəvəzlə zəngin olan qida rasionu tərtib etmək, artıq dərəcədə ət, yumurta və pendirdən alınan zülallardan, duzlu və ağır qidalardan, tütünçəkmədən imtina etmək gərəkdir.

Sümük sağlamlığına gəldikdə "çox kalsium almaq" və sümük itkisini azaltmaq gərəkdir. Uşağın sümüklərinin möhkəmliyi üçün bitkilərlə müqayisədə süd məhsullarında duz, heyvani zülal, kalori və yağ yüksək olduğundan kalsiumla zənginləşdirilmiş qidaya və bitki mənbələrindən alınan kalsium və D vitamininə üstünlük verilməlidir.