VALİDEYNLƏR ÜÇÜN

İnsan hüquqları pozuntularının araşdırılması, insanların insan hüquqları ilə bağlı məlumatlandırılması və ədalət üçün təşviq edilməsi təhlükəli ola bil ər. İnsan hüquqları müdafiəçiləri fərdi və ya başqaları ilə birgə insan hüquqlarını sülh və qeyri-zorakı vasitələrlə təbliğ edir və müdafiə edirlər. İşlərinə görə hüquq müdafiəçiləri döyülmə, özbaşına həbs və ya təcrid, işgəncə, ölüm təhdidi, t əzyiq və diffamasiya və ya ifadə azadlığı və toplaşma ilə bağlı məhdudiyyətlər daxil olmaqla, müxtəlif növ zorakılığa məruz qala bilərlər.
2000-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının əsas missiyası insan hüquqları müdafiəçiləri haqqında 1998-ci il Bəyannaməsinin həyata keçirilməsinə dəstək verən xüsusi məruzəçi təsis etdi. Hüquq müdafi əçilərinin "qorunması" məsələsinə müdafiəçilərin özlərini və insan hüquqlarını müdafiə etmək hüququ daxildir. Xüsusi məruzəçi insan hüquqları müdafiəçil ərinin vəziyyətinə dair məlumatları araşdırır, qəbul edir və cavab verir, Bəyannamənin səmərəli icrasına kömək edir və hüquq müdafiəçilərinin qorunması üçün strategiyaları tövsiyə edir.

Sual: Ölkənizdə insan hüquqlarının pozulması və istismarı hallarını bəyan etmək və ya bu halları pisləmək nə dərəcədə azad və təhlükəsizdir?

Onlara baxsanız (münaqişələr), səthi din və siyasət səviyyələrini aradan qaldırsanız, aydın olar ki, bu, çox vaxt resursları əldə etməyə və həmin resursları idarə etməyə çalışmaq və bu resursların necə paylaşılacağına qərar vermək məsələsidir.
Wangari Maathai

Resurslar üçün mübarizə

Su, əkin sahəl əri, mineral yağlar, metallar, təbii qaz və s. kimi təbii qaynaqlara malik olmaq və ya nəzarət etmək tarix boyunca çox vaxt şiddətli münaqişələrə səbəb olmuşdur. Müəyyən resursların tükənməsi və su və ya əkin sahələri kimi resursların çatışmazlığının artan istehlak və iqlim dəyişikliyi səbəbindən daha geniş yayılması gözlənilir. Bu, regional və ya beynəlxalq səviyyədə daha çox gərginlik yarada bilər, potensial zorakı münaqişələrə gətirib çıxara bilər.

Sual: Ölkəniz az tapılan resurslar üçün mübarizənin bir hissəsi olaraq necə iştirak edir?

Sülh, insan təhlükəsizliyi və insan hüquqları

Müharibə və şiddət qaçılmaz olaraq insan hüquqlarının inkarına səbəb olur. İnsan hüquqları mədəniyyətinin qurulması sülh dövlətinə nail olmaq üçün başlıca şərtdir. Davamlı, uzunmüddətli sülh və təhlük əsizlik yalnız bütün insan hüquqları yerinə yetirildikdə əldə edilə bilər. Sülh mədəniyyətinin qurulması və saxlanılması bəşəriyyət üçün ümumi bir problemdir.

Sülh nədir?

Sülh mədəniyyəti dünya vətəndaşlarının qlobal problemləri dərk etdiyi, qarşıdurmaları həll etmək bacarıqlarına sahib olduğu və ədalət üçün zorakı olmayan yollarla mübarizə apardığı, beynəlxalq insan hüquqları və bərabərliyi standartları ilə yaşadığı, mədəniyyətlərin müxtəlifliyini təqdir etdiyi və Yer kürəsinə və bir -birlərinə hörmət bəslədiyi zaman əldə olunacaq. Bunların öyrənilməsi sülh üçün sistemli təhsil ilə mümkün ola bilər.  Haaqa Sülh Çağırışının Sülh Təhsili üzrə Qlobal Kampaniyası

FIAN ərzaq hüququnun həyata keçirilməsini müdafiə edən beynəlxalq insan hüquqları təşkilatıdır.
www.fian.org

Yuxarıda göstərilən kampaniya bəyanatı sülhün daha geniş bir anlayışını təklif edir: sülh yalnız şiddətlənmiş münaqişələrin olmaması deyil, eyni zamanda ədalətin və bərabərliyin, eləcə də insan hüquqları və Yer kürəsinə hörmətin mövcudluğunu nəzərdə tutur.
Tanınmış Norveçli alim və tədqiqatçı Johan Galtung sülhün iki tərəfini müəyyənləşdirdi. Mənfi sülh dövlətlər arasında və daxilində müharibə və zorakı münaqişələrin olmaması deməkdir. Müsbət sülh müharibə və ya zorakı münaqişənin olmaması ilə yanaşı ədalət, bərabərlik və inkişafın olması deməkdir.

Müharibənin olmaması insanların psixoloji zorakılığa, təzyiqlərə, ədalətsizliyə və hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına zəmanət vermir. Buna görə sülh yalnız mənfi sülh ilə müəyyən edilə bilməz.
Sülh anlayışı da əhəmiyyətli bir mədəni ölçüyə sahibdir. Ənən əvi olaraq, "qərb dünyasında" bir çox insan sülhü ümumiyy ətlə xarici vəziyyət kimi başa düşülür. Digər mədəniyyətlərdəki sülh isə daxili sülh ilə (zehnimizdə və ya ürəklərimizdə sülh ilə) əlaqəlidir. Maya ənənəsində, məsələn, sülh rifah konsepsiyasına istinad edir; həyatımızın müxtəlif sahələri arasında mükəmməl bir tarazlıq fikri ilə əlaqələndirilir. Buna görə də sülh bizə təsir edən daxili və xarici proseslər kimi qəbul edilməlidir.

İnsan təhlükəsizliyi

Sülh və zorakılıqla yaxından əlaqəli bir konsepsiya zorakılıq və hər cür məhrumiyyət arasındakı qarşılıqlı əlaqəni tanıyan insan təhlükəsizliyidır. Bu, fiziki zorakılığın birbaşa təhdidindən və yoxsulluqdan, digər sosial, iqtisadi və siyasi bərabərsizliklərdən, təbii fəlakətlərdən və xəstəliklərdən irəli gələn dolayı təhlükələrdən fərdlərin və icmaların qorunmasıdır. Bir ölkə xarici hücum və ya daxili münaqişənin təhdidinə məruz qalmaya bilər, lakin hələ də təhlükəli ola bilər, məsələn, çoxsaylı əhalinin aclıqdan köçürülməsi və ya xəstəliyə düçar olması və ya ölkə əhalisinin yaşamaq üçün əsas ehtiyaclarının qarşılanmaması və onların insan hüquqlarına çıxışdan məhrum olması halında, qanunun aliliyinin qorunması üçün imkan yoxdur.

İnsan təhlükəsizliyi insan hüquqlarını qorumur, çünki insan hüquqlarına ciddi şəkildə təhlükə yaradan vəziyyətlərə toxunur və insanlara sağ qalmaq, ləyaqət və əsas azadlıqları təmin edən sistemlərin inkişafını dəstəkləyir: istək azadlığı, qorxudan azad olmaq və öz adına hərəkət etmək azadlığı. Bunu yerinə yetirmək üçün iki ümumi strategiyadan istifadə olunur: qorunma və gücləndirilmə. Müdafiə insanları birbaşa təhlükələrdən qoruyur, eyni zamanda təhlükəsizliyi təmin edən normalar, proseslər və qurumları inkişaf etdirməyə çalışır. Gücləndirmə insanlara potensiallarını inkişaf etdirmək və qərar vermədə tam iştirakçı olmaq imkanı verir. Müdafiə və gücləndirmə qarşılıqlı olaraq gücləndirilir və hər ikisi də tələb olunur.